بررسی مفهوم قدرت و امرسیاسی در نظریه‌های گفتمان

author

  • محمد نژاد ایران دکترای علوم سیاسی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان
Abstract:

گفتمان‌ در حقیقت‌ محصول‌ سازه‌ دانش‌ و سامانه‌ زبان‌ است‌ که‌ نظامی‌ خاص‌ از نمادها و معانی‌ را شکل‌ داده‌ و به‌ این‌ ترتیب‌ قدرت‌ را به‌عنوان‌ عنصر اساسی‌ گفتمان‌ بر بدن‌ به‌عنوان‌ ابژه‌ قدرت‌ تحمیل‌ می‌کند. گفتمان نظام معنایى وسیع‌تری از زبان است و هر گفتمان بر قسمت‏هایى از حوزه جامعه چیره شده و از طریق سیطره بر ذهن‌ها، به گفتارها و کردارهاى فردى و جمعی سوژه‌ها شکل مى‏دهد. هرچه‌ کار ویژه‌های‌ گفتمانی‌ پیچیده‌تر، عمق‌ و شدت‌ قدرت‌ اعمال‌ شده‌ می‌تواند بیشتر و پیچیده‌تر باشد. و در نتیجه‌ فرد را در شبکه‌ای‌ از مناسبات‌ دانش‌ و حقیقت‌ قرار دهد.کارویژه اصلی نظریه گفتمان حقیقت‌زدایی از قدرت و سوژه‌زدایی از سیاست بود، اما رهیافت گفتمانی به مراتب بیش از این بر حوزه مطالعات سیاسی تاثیرگذار بود. مفهوم قدرت تا پیش از آن، مفهومی سیاسی بود و ریشه‌یابی آن اساساً محدود به مناسبات حوزه سیاست بود، اما در نگرش گفتمانی این مفهوم دایره وسیع‌تری پیدا می‌کند و به شکل نا محدودی می‌توان ریشه‌های قدرت را در تمامی مناسبات انسانی، در حوزه زبان، فرهنگ و حتی سازه‌های دانایی بازیابی کرد. به عبارت دیگر اگر قدرت را مفهومی سیاسی تلقی کنیم، باید تعریف جدیدی از حوزه سیاست ارائه کرد. تعریفی که در آن امر سیاسی جایگزین مفهوم کلاسیک سیاست شده است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی سینمای هتروتوپیایی با رویکردی به مفهوم گفتمان قدرت فوکو

میشل فوکو، فیلسوفی است که بر پایه تحلیل گفتمانی به واکاوی مناسبات قدرت پرداخته است و از آنجا که طرح هر ایده نظری از جانب او، در نهایت، در جهت تبیین نظریه گفتمان قدرت است، ارائه مفهوم هتروتوپیا (دگرمکان) نیز تأییدی است بر اندیشه‌های پیشین او در این باب؛ به طوری که از طریق تشریح جایگاه مکان در حیطه جغرافیای بشری به بررسی دوباره سازوکارهای کارکردی قدرت می‌پردازد. به زعم فوکو، هتروتوپیاها پادمکا...

full text

بررسی سینمای هتروتوپیایی با رویکردی به مفهوم گفتمان قدرت فوکو

میشل فوکو، فیلسوفی است که بر پایه تحلیل گفتمانی به واکاوی مناسبات قدرت پرداخته است و از آنجا که طرح هر ایده نظری از جانب او، در نهایت، در جهت تبیین نظریه گفتمان قدرت است، ارائه مفهوم هتروتوپیا (دگرمکان) نیز تأییدی است بر اندیشه های پیشین او در این باب؛ به طوری که از طریق تشریح جایگاه مکان در حیطه جغرافیای بشری به بررسی دوباره سازوکارهای کارکردی قدرت می پردازد. به زعم فوکو، هتروتوپیاها پادمکان ه...

full text

تبیین گفتمان سوژه و قدرت درتاملات فوکو و آثار تجسمی هالی با تاکید بر مفهوم زندان

رابطه سوژه و قدرت، از محوری­ترین موضوعات در آرای میشل فوکو است. او با بهره­گیری از روش تبارشناسی، در پی آن است تا سوژه مدرن را به مثابه ابژه گفتمان قدرت صورت­بندی کرده، و آن را در پیوند با اَشکالی چون تکنولوژی­های انضباط مورد تامل قرار می­دهد. فوکو معتقد است که نهادهای سلطه سنتی، کارکرد پیشین خود را از دست داده­اند. دیگر نمی­توان قدرت را به فرد یا گروهی خاص فرو کاست و جامعه به زندان بدل گشته است...

full text

تحلیل زبانی- اجتماعی گفتمان معلم و دانش‌‌آموز برپایۀ دو مفهوم قدرت و هم‌بستگی

مفاهیم قدرت و هم‌بستگی دو مؤلفة مهم در زبان­شناسی اجتماعی­اند. قدرت و هم‌بستگی نشان‌دهندۀ روابط اجتماعی­اند و این روابط در استفادۀ یک­جانبه یا دوجانبه از اصطلاحات خطاب و کنش­گفتارها نهفته است. گفتمان­های گوناگون را می­توان با این دو مفهوم تحلیل کرد. تاکنون گفتمان معلم و دانش­آموز در قالب این دو مفهوم بررسی نشده‌است، از این­رو، پژوهش حاضر این نوع گفتمان را با در نظر گرفتن اصطلاحات خطاب و کنش­گفت...

full text

بررسی مفهوم غرب در گفتمان روشنفکران مشروطه‏خواه در قیاس با گفتمان روشنفکران دهة چهل هجری شمسی

 ورود مدرنیته به ایران، با استعمار و دخالت‌های گستردۀ غربیان همراه بود. این همراهی در کنار سایر ویژگی‌های جامعۀ ایران، به برخوردها و نگرش‌های متفاوتی نسبت‌به مدرنیته و غرب منجر شد. ازجملۀ این برخوردها و نگرش‌های متفاوت، میان دو گفتمان حاکم بر اندیشۀ روشن‌فکرانِ مشروطه‌خواه ازیک‌طرف و روشن‌فکران دهۀ چهل هجری شمسی، ازطرف‌دیگر، اتفاق افتاد. بر این اساس، در پژوهش حاضر با عنوان «بررسی مفهوم غرب در گ...

full text

مفهوم و ماهیت قدرت منطقه‏ای

قدرت منطقه‏ای اگرچه ظاهراً به معنی قدرتمندترین دولت در سطح منطقه یا سیستم تابعه منطقه‏ای است، اما رسیدن به چنین موقعیتی در جهان امروز مستلزم رعایت قواعد ظریفی است که ریشه در اهمیت‏یافتن قدرت نرم دارد.تثبیت موقعیت هر دولت مدعی رهبری منطقه مستلزم پذیرش این نقش نه فقط از سوی دولت‏های منطقه، بلکه سایر بازیگران فرامنطقه‏ای ذی‏نفوذ در منطقه است کمک به تثبیت امنیت منطقه و فعالیت در راستای ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 3

pages  91- 114

publication date 2015-04-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023